09 Απριλίου 2017

Παρουσίαση στην Ημερίδα 6/4/2017 για την ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΙΓΜΕ ΣΤΟ ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ, από τον Δ/ντη Υδρογεωλογίας του ΙΓΜΕ, Χάρη Σμυρνιώτη


ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΙΓΜΕ ΣΤΟ ΠΕΔΙΟ ΤΗΣ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ
Το ΙΓΜΕ, με σταθερό γνώμονα την αξιοποίηση των φυσικών πόρων (όπως τα υπόγεια υδατικά αποθέματα, τα γεωθερμικά πεδία), την επίλυση των τεχνικών και περιβαλλοντικών προβλημάτων που προκύπτουν από την αλληλεπίδραση μεταξύ της γεωλογίας και των ανθρωπίνων δραστηριοτήτων, στα πλαίσια κατασκευής και διαχείρισης των τεχνικών έργων, την πρόληψη και προστασία των πολιτών από φυσικά καταστροφικά φαινόμενα, έχει σχεδιάσει την υλοποίηση ερευνητικών προγραμμάτων στα πλαίσια του νέου ΕΣΠΑ προς όφελος του λαού και της χώρας, στο ευρύτατο πεδίο του κλάδου της Εφαρμοσμένης Γεωλογίας.
Συγκεκριμένα :
1. Στον τομέα έρευνας των γεωθερμικών πεδίων :
Το ΙΓΜΕ, με σταθερό γνώμονα την αξιοποίηση των φυσικών ενεργειακών πόρων όπως τα γεωθερμικά πεδία, στο πλαίσιο του νέου ΕΣΠΑ προωθεί το έργο ΓΕΩΘΕΡΜ με προϋπολογισμό 1.680.000  €, με το οποίο προβλέπεται να αυξηθούν η έκταση και τα βεβαιωμένα  αποθέματα των πιθανών Γεωθερμικών Πεδίων (ΓΘΠ) χαμηλής θερμοκρασίας Σιδηροκάστρου, Ερατεινού και Εράσμιου, για άμεση χρήση (θερμοκήπια και άλλες αγροτικές χρήσεις, θέρμανση χώρων, ιαματικά λουτρά, κ.α.).
Η διαχρονική παρακολούθηση των Γεωθερμικών Πεδίων και των Ιαματικών Φυσικών Πόρων (ΙΦΠ) θα συμβάλει στη βιώσιμη διαχείρισή τους.
Η μελέτη για τον χαρακτηρισμό των Ιαματικών Φυσικών Πόρων (ΙΦΠ)  θα συμβάλει στην ασφαλή χρήση τους για ιαματικούς σκοπούς, εξασφαλίζοντας εγχώριες πρώτες ύλες.
Μελέτη και χαρακτηρισμός των Ιαματικών Φυσικών Πόρων, δηλαδή θερμομεταλλικών νερών και στερεών (πηλοειδών, ηφαιστειακών λίθων)  ή υδαρών (λασπών, ανόργανων και οργανικών).
 Όλα τα παραπάνω αναμένεται να συμβάλλουν καθοριστικά στη μόχλευση επενδύσεων στον κρίσιμο τομέα των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, στηρίζοντας την πρωτογενή παραγωγή και την απασχόληση κυρίως στην περιφέρεια.
Στα πλαίσια του έργου προβλέπονται :
Διενέργεια γεωτρήσεων έρευνας – παραγωγής, συνολικού μήκους 3500 μέτρων, βάθους 600 μέτρων. Η αξιολόγηση των αποτελεσμάτων των γεωτρήσεων και η μελέτη της μηχανικής των ταμιευτήρων που θα εντοπιστούν, θα οδηγήσει στην εκτίμηση του δυναμικού τους και στην προτυποποίηση αυτών των πεδίων.
Καταχώρηση - αξιολόγηση φυσικο-χημικών παραμέτρων των ΓΘΠ και ΙΦΠ μέσω σταθμών συνεχούς καταγραφής - αποστολής των δεδομένων σε πραγματικό χρόνο, και μέσω περιοδικών μετρήσεων δειγματοληψιών.
Καταγραφές, μετρήσεις και δειγματοληψίες νέων ιαματικών φυσικών πόρων και εργαστηριακές μετρήσεις και αναλύσεις των φυσικο-χημικών και ορυκτολογικών χαρακτηριστικών τους.
Συλλογή, καταχώρηση, επεξεργασία και διάθεση των γεωθερμικών δεδομένων και Ιαματικών Φυσικών Πόρων μέσω επικαιροποίησης των βάσεων δεδομένων του ΙΓΜΕ, καθώς και της καταχώρησης των στοιχείων στο διαδίκτυο μέσω εφαρμογών Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών ή/και θεματικών εκθέσεων.
Στα πλαίσια της ανάληψης έργων υπέρ τρίτων η Δ/νση Γεωθερμίας έχει αναλάβει υπέρ του Δήμου Ηράκλειας, την εκτέλεση ερευνητικού προγράμματος  ανόρυξης παραγωγικών γεωθερμικών γεωτρήσεων στο Λιθότοπο Ηράκλειας Σερρών, προϋπολογισμού € 732.000. Δυστυχώς και αυτή η Προγραμματική  Σύμβαση  δεν μπορεί να διεκπεραιωθεί λόγω της οικονομικής και διοικητικής παραλυσίας του Ινστιτούτου, και έχει διακοπεί το γεωτρητικό πρόγραμμα.


2. Στον τομέα της έρευνας του υπόγειου υδατικού δυναμικού :
Στα πλαίσια των απαιτήσεων εφαρμογής της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ και του υπόλοιπου εθνικού θεσμικού πλαισίου, το ΙΓΜΕ είναι ο αρμόδιος φορέας που με βάση την ΚΥΑ αριθμ. οικ. 140384 ανέλαβε να υλοποιήσει την παρακολούθηση των Υπόγειων Νερών της χώρας, δημιουργώντας και συντηρώντας ένα Δίκτυο σε όλη την χώρα.
Στα πλαίσια αυτής της υποχρέωσης η Δ/νση Υδρογεωλογίας του ΙΓΜΕ ανέλαβε την υλοποίηση της θεσμοθετημένης αρμοδιότητας του, με την εκτέλεση του έργου ΔΙΠΥΝ (Δικτύου ) στα πλαίσια του νέου ΕΣΠΑ, ενός Δικτύου αποτελούμενο από 1600 υδροσημεία – σταθμούς στα οποία έχει ληφθεί υπόψη η ανάγκη παρακολούθησης των οργανικών ενώσεων και των φυτοφαρμάκων σε 150 υδροσημεία σε 30 ευαίσθητες περιβαλλοντικά περιοχές της χώρας. Το Δίκτυο αποτελείται από δύο κατηγορίες υδροσημείων παρακολούθησης, Εποπτικού και Επιχειρησιακού χαρακτήρα στα οποία περιλαμβάνονται  υδροσυστήματα, που ήδη έχουν αξιολογηθεί, ότι παρουσιάζουν προβλήματα λόγω ανθρωπογενών δράσεων και ενδεχόμενα έχουν ιδιαίτερο υδρογεωλογικό ενδιαφέρον είτε για αξιοποίηση είτε για προστασία και οι γενικότερες υδραυλικές και φυσικοχημικές παράμετροι εμφανίζουν ενδιαφέρουσες υδρογεωλογικά διακυμάνσεις.
Με βάση τις τελευταίες διοικητικο- οικονομικές εξελίξεις το ΙΓΜΕ αδυνατεί να πραγματοποιήσει τις ερευνητικές εργασίες του έργου προϋπολογισμού 7.000.000 €, του οποίου η ένταξη στο ΕΠ-ΥΜΕΠΕΡΑΑ ολοκληρώνεται άμεσα από τη Διαχειριστική Αρχή.
Αυτό θα έχει αποτέλεσμα απώλεια μετρητικών περιόδων παρακολούθησης υδραυλικών και φυσικοχημικών παραμέτρων, που αποτελεί προϋπόθεση υλοποίησης των σχεδίων διαχείρισης σε επίπεδο υδατικού διαμερίσματος από άλλους κρατικούς φορείς με σοβαρό ενδεχόμενο επιβολής προστίμων στην χώρα για την μη ικανοποίηση των υποχρεώσεών της σε σχέση με την οδηγία 2000/60 της ΕΕ, αφού επί πλέον έχει γίνει εδώ και ενάμισυ χρόνο διακοπή των μετρήσεων του Δικτύου.
Το ΙΓΜΕ, είναι ο μοναδικός φορέας, που έχει δημιουργήσει συνολικές υποδομές υδρογεωλογικής πληροφορίας, τα τελευταία 60 χρόνια στα πλαίσια παλαιότερων υδρογεωλογικών ερευνητικών προγραμμάτων (χρηματοδοτούμενων από τις ΔΕ), εκμεταλλευόμενο τις οριζόντιες και κάθετες υποδομές που διαθέτει και συνεχώς επεκτείνει (π.χ. σύγχρονα αναλυτικά πιστοποιημένα εργαστήρια, κ.λ.π.). 
Επόμενα είναι ο πλέον αξιόπιστος φορέας στην ανάληψη έργων υπέρ τρίτων που αφορούν στην αντιμετώπιση υδροδοτικών προβλημάτων όπως στους Δήμους  , Λουτρακίου – Αγ. Θεοδώρων,  Ζακύνθου,  για  τον ρόλο του Τεχνικού συμβούλου όπως στο  Υπουργείο Εσωτερικών για την αντιμετώπιση του υδροδοτικού προβλήματος του Δήμου Αιτωλικού, ή της Επιθεώρησης Περιβάλλοντος  για το πρόβλημα εξασθενούς χρωμίου στις εγκαταστάσεις της Εταιρείας ΕΛΒΑΛ στα Οινόφυτα ή ακόμη για την σύνταξη τεχνικής έκθεσης για την Περιφέρεια  Αττικής, Ηπείρου, κλπ) με αντικείμενο την τεκμηρίωση της ασφάλειας του χώρου ΧΥΤΥ Γραμματικού.
Επίσης έχει αναλάβει την εκπόνηση υδρογεωλογικής μελέτης  περιβαλλοντικής σκοπιμότητας για την αδειοδότηση ερευνητικών γεωτρήσεων εντοπισμού Βωξίτη για την ιδιωτική Εταιρεία ΕΛΜΙΝ, ή ακόμη ολοκλήρωσε τεχνική έκθεση αντιμετώπισης της απόθεσης στείρων από την ΛΑΡΚΟ σε ρέμα στην περιοχή της Εύβοιας.
Έχουν υπογραφεί και εκτελούνται από το ΙΓΜΕ Προγραμματικές Συμβάσεις υδρογεωλογικού ενδιαφέροντος που δυστυχώς δεν μπορούν να διεκπεραιωθούν λόγω οικονομικής και διοικητικής παραλυσίας του Ινστιτούτου.


3. Στον τομέα έρευνας των Τεχνογεωλογικών δεδομένων της χώρας :
Το αντικείμενο αυτό σε μεγάλο βαθμό καλύπτεται από την δραστηριότητα της Δ/νσης Τεχνικής Γεωλογίας που ασχολείται με:
Την έρευνα, τη μελέτη και την επίλυση των τεχνικών και περιβαλλοντικών προβλημάτων που προκύπτουν από την αλληλεπίδραση μεταξύ της γεωλογίας και των έργων- δραστηριοτήτων του ανθρώπου και
Την πρόγνωση και την ανάπτυξη μέτρων για την αποτροπή ή αντιμετώπιση φυσικών καταστροφικών φαινομένων
και δραστηριοποιείται σε άμεσες εξετάσεις κατολισθητικών φαινομένων, έργα υπέρ τρίτων και ανταγωνιστικά, ενώ υποβάλλει και προτάσεις στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ.
Στα πλαίσια του νέου ΕΣΠΑ μαζί με την Δ/ΝΣΗ Γεωθερμίας έχει υποβάλλει το έργο ΓΕΩΚΑ, προϋπολογισμού 720.000 € που αφορά στην δραστηριοποίηση του ΙΓΜΕ στον τομέα των καταστροφικών φαινομένων και ειδικότερα των κατολισθήσεων και των σχετιζόμενων με ηφαιστειακή δραστηριότητα.
Η Ελλάδα πλήττεται συχνά από εδαφικές αστοχίες, κυρίως κατολισθήσεις, καθώς συντρέχουν ευνοϊκοί για την εκδήλωσή τους παράγοντες. Τόσο οι κοινωνικές, όσο και οι οικονομικές επιπτώσεις, θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως πολύ σοβαρές, αφού συχνά οδηγούν σε καταστροφή οδικών δικτύων και των συνοδών τους τεχνικών έργων, στη μη βιωσιμότητα ολόκληρων οικισμών, λόγω επισφαλών συνθηκών και στην απώλεια ανθρώπινων ζωών.
Μέσω του ΓΕΩΚΑ, προβλέπεται η αποτίμηση των επιπτώσεων των καταστροφικών αυτών φαινομένων, και η πρόταση για λήψη των κατάλληλων μέτρων για τον περιορισμό τους.
Ως προς την ηφαιστειακή δραστηριότητα, είναι γνωστό ότι στη χώρα μας υφίστανται δύο ενεργά ηφαίστεια (Σαντορίνη, Μέθανα) και δύο δυνητικά ενεργά (Νίσυρος, Μήλος).
Στόχος του ερευνητικού προγράμματος είναι η εκπόνηση μελετών για τον ηφαιστειακό κίνδυνο, η σύνταξη σεναρίων επαναδραστηριοποίησης των ηφαιστείων, καθώς και η συγκέντρωση των απαραίτητων στοιχείων για την ολοκληρωμένη αντιμετώπιση των συναφών με την ηφαιστειακή δραστηριότητα καταστροφικών φαινομένων του Ελλαδικού χώρου. Η κρίση που εκδηλώθηκε στη Σαντορίνη το 2011-2012, τα προβλήματα που αντιμετωπίστηκαν και οι μέθοδοι προσέγγισής τους, ήταν ένα σημαντικό μάθημα για την ανάγκη εκπόνησης μελετών και σεναρίων για την αντιμετώπιση τέτοιων καταστάσεων.
Στα πλαίσια του έργου προβλέπονται :
Η εκτίμηση της επικινδυνότητας κάθε γεω-προβλήματος, θα αξιοποιηθούν υπάρχοντα στοιχεία και η βάση δεδομένων εδαφικών αστοχιών σε περιβάλλον G.I.S., που θα ολοκληρωθεί με αποδελτιοποίηση - εισαγωγή στοιχείων από εκθέσεις και νέων στοιχείων από επιβεβαιωτικές εργασίες υπαίθρου. Προβλέπονται: α) Χάρτες απεικόνισης των φαινομένων – Άτλαντες, β) Χάρτες επιδεκτικότητας για εκδήλωση φαινομένων, γ) Χάρτες κινδύνου, και δ) Χάρτες επικινδυνότητας ή «διακινδύνευσης».
Η συλλογή, επανεκτίμηση και επικαιροποίηση - συμπλήρωση των γεωγραφικών – γεωλογικών – ηφαιστειολογικών στοιχείων των περιοχών των ενεργών ηφαιστείων, μέσω της μελέτης δορυφορικών εικόνων υψηλής ανάλυσης, ψηφιοποίησης και εισαγωγής των στοιχείων σε βάση δεδομένων Γ.Σ.Π., ειδικές μελέτες (ραδιοχρονολογήσεις ισοτοπικές μελέτες), υποθαλάσσια έρευνα (ηφαίστειο Κολούμπο) και επιτόπου υπαίθρια έρευνα.

Τέλος στα πλαίσια ανάληψης έργων υπέρ τρίτων η Τεχνική Γεωλογία διαδραματίζει ένα πρωταγωνιστικό ρόλο
Πιο αναλυτικά τα τρέχοντα έργα της αρμόδιας Δ/νσης είναι:
1. Έχει την ευθύνη λειτουργίας της ομάδας Άμεσης Παρέμβασης του ΙΓΜΕ σε καταστροφικά φαινόμενα που συνδέονται με γεωλογικά αίτια και του σχετικού Μνημονίου Συνεργασίας με ΓΓΠΠ (έργο χρηματοδοτούμενο από τακτικό προϋπολογισμό & Δ.Ε.). Μέσω αυτής το ΙΓΜΕ προβαίνει άμεσα σε τεχνικογεωλογική αναγνώριση (περίπου 2 ανά μήνα) με σκοπό την καταγραφή των φαινομένων και των επιπτώσεων τους, καθώς και την εκτίμηση της επικινδυνότητας για τις επηρεαζόμενες κατασκευές (κατοικίες, οδικό δίκτυο και συνωδά έργα) και εμπλέκονται Κεντρικές και Περιφερειακές Μονάδες του Ινστιτούτου.
2. Τεχνικογεωλογική - Γεωτεχνική και Υδρογεωλογική Μελέτη Κατολισθητικών Φαινομένων στην περιοχή της Δ.Κ. Μετσόβου, Δήμου Μετσόβου, Π.Ε. Ιωαννίνων, προϋπολογισμού 243.900 € πλέον Φ.Π.Α. με φορέα ανάθεσης την ΠΕΡ. ΗΠΕΙΡΟΥ.
3. Μελέτη Γεωλογικής Καταλληλότητας στο πλαίσιο της Πολεοδομικής Μελέτης Επέκτασης και Αναθεώρησης του Ρυμοτομικού Σχεδίου Καρδάμαινας Δήμου Κω, προϋπολογισμού: 25.500 € πλέον Φ.Π.Α., με φορέας ανάθεσης το ΔΗΜΟ ΚΩ.
4. Γεωτεχνική μελέτη Κλεπά Αιτ/νίας, προϋπολογισμού 24.000 € πλέον Φ.Π.Α., με φορέας ανάθεσης τη Π. Ε. Αιτ/νίας και το Δ. Ναυπακτίας.
5. Ανταγωνιστικό έργο Coordinating and integRating state-of-the-art Earth Observation Activities in the regions of North Africa, Middle East, and Balkans and Developing, Links with GEO related initiatives towards GEOSS — GEO-CRADLE, προϋπολογισμού 61.250 €.
6. Ανταγωνιστικό έργο Multi scale and multi hazard mapping space based solutions προϋπολογισμού 8.000 €.
Επίσης η Δ/νση Τεχνικής Γεωλογίας βρίσκεται  σε διαπραγματεύσεις για την ανάληψη των παρακάτω  έργων:
·                     Οδοποιία Ιωαννίνων, ύψους 300.000 €.
·                     Μελέτη κατολισθήσεων στην Περ. Εν. Νήσων, ύψους 17.000 .
·                     Γεωλογική καταλληλότητα Χελιδόνας Ευρυτανίας, ύψους 10.000 €.
·                     Μελέτη πρανών φρ. Εύηνου, για λογαριασμό ΕΥΔΑΠ, ύψους     10.000 € και
·                     Μελέτη οδοποιίας Αθαμανίου, ύψους 17.000 .
·                     Καταπτώσεις στο Τολό Ναυπλίου, ύψους 5.000 €.
·                     ετοιμάζετε πρόταση στο ΕΣΠΑ Ηπείρου για μελέτη κατολισθητικών φαινομένων, ύψους 350.000 €, σε συνεργασία με το Αστεροσκοπείο και το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.

Τελειώνοντας τόσο για την Δ/νση Τεχνικής Γεωλογίας αλλά όσο και για το ΙΓΜΕ συνολικά είναι απαραίτητο, να συνεχίσει τη λειτουργία του και κυρίως να φανεί συνεπές στις υποχρεώσεις που έχει αναλάβει μέσω συμβάσεων που έχει ήδη υπογράψει και υλοποιεί, ενώ είναι προφανές ότι μη υλοποίηση των έργων θα καταστήσει το ΙΓΜΕ αναξιόπιστο και για οιαδήποτε μελλοντική συνεργασία, μετά τη μεγάλη προσπάθεια που καταβάλλεται για την επανεκκίνηση της λειτουργίας.


Δεν υπάρχουν σχόλια: